Nga 23 deri më 27 shtator 2025, në qytetin bregdetar të Durrësit u zhvillua shkolla verore “Blu Pa Plastikë”, e organizuar nga Milieukontakt Albania dhe Instituti për Menaxhimin e Mjedisit dhe Territorit (ETMI) në kuadër të projektit RiverClean, i financuar nga Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri.
Ky aktivitet mblodhi 30 pjesëmarrës të rinj entuziastë, kryesisht studentë, të cilët ndajnë interesin e përbashkët për mbrojtjen e lumenjve, bregdetit dhe mjediseve detare të Shqipërisë. Programi kishte si qëllim rritjen e ndërgjegjësimit mbi ndotjen plastike dhe mbetjeve detare, duke u ofruar të rinjve njohuri dhe mjete për të ndërmarrë veprime konkrete në komunitetet e tyre.
Gjatë pesë ditëve të shkollës verore, pjesëmarrësit morën pjesë në aktivitete të ndryshme edukative, interaktive dhe argëtuese. Programi nisi me sesione mbi burimet dhe ndikimet e ndotjes plastike, duke theksuar se si mbetjet plastike ndikojnë në jetën ujore, shëndetin e njeriut dhe mjedisin në përgjithësi. Pjesëmarrësit gjithashtu eksploruan legjislacionin mjedisor të Shqipërisë dhe politikat ndërkombëtare, duke mësuar për kuadret ligjore që rregullojnë menaxhimin e mbetjeve, mbrojtjen e lumenjve dhe bregdetit dhe praktikat e qëndrueshme. Këto sesione ofruan një bazë të fortë për të kuptuar si sfidat ashtu edhe zgjidhjet e lidhura me ndotjen plastike.
Diskutimet interaktive në grup dhe ushtrimet në ekipe ishin pjesë thelbësore e shkollës verore. Pjesëmarrësit bashkëpunuan për të analizuar skenarë realë, për të gjeneruar ide për reduktimin e përdorimit të plastikës në jetën e përditshme dhe për të dizajnuar fushata kreative ndërgjegjësimi për komunitetet e tyre. Lojëra dhe aktivitetet shtuan një dimension argëtues në mësim, duke nxitur punën në grup, zgjidhjen e problemeve dhe të menduarit kritik, ndërkohë që forcuan mesazhet kryesore mbi përgjegjësinë mjedisore. Ky kombinim i njohurive me angazhimin praktik ndihmoi pjesëmarrësit të lidhin teorinë me veprimin në një mënyrë praktike dhe të paharrueshme.
Një moment i veçantë i shkollës verore ishte vizita në Deltën e lumit Ishëm në ditën e tretë. Aty, pjesëmarrësit bashkë me organizatorët morën pjesë në një fushatë të madhe pastrimi, për të mbledhur plastikën dhe mbetjet të tjera nga ekosistemi i ndjeshëm i deltës. Ky aktivitet ofroi një mundësi unike për të parë ndikimin e drejtpërdrejtë të ndotjes dhe rëndësinë e mbrojtjes së deltave të lumenjve, të cilat shërbejnë si habitat kritik për biodiversitetin, filtrimin natyror të ujit dhe parandalimin e përmbytjeve. Pastrimi nuk ishte vetëm një përpjekje praktike, por edhe një moment i fuqishëm ndërgjegjësimi, duke theksuar se veprimet individuale dhe kolektive mund të bëjnë ndryshimin në ruajtjen e mjedisit.
Shkolla verore përfundoi me një ceremoni ndarje certifikatesh, duke njohur përkushtimin dhe pjesëmarrjen aktive të të gjithë të pranishmëve. Përtej njohjes formale, programi krijoi lidhje të qëndrueshme midis pjesëmarrësve, duke ndërtuar një rrjet të rinjsh të ndërgjegjshëm për mjedisin, të gatshëm për të vazhduar të mbrojnë lumenjtë, bregdetet dhe komunitetet në Shqipëri. Pjesëmarrësit shprehën entuziazmin për të aplikuar njohuritë dhe aftësitë e fituara gjatë shkollës verore, me shumë prej tyre që planifikojnë iniciativa lokale dhe fushata për të reduktuar më tej përdorimin e plastikës dhe për të rritur ndërgjegjësimin në shkolla dhe të njohurit e tyre.
Duke kombinuar edukimin, veprimin praktik dhe argëtimin, “Blu Pa Plastikë” frymëzoi me sukses pjesëmarrësit për të marrë përgjegjësi ndaj mjedisit të tyre lokal. Shkolla verore është një dëshmi e rëndësisë së angazhimit të rinisë në mbrojtjen e mjedisit, duke i pajisur ata me njohuri, përvojë dhe motivim për të vepruar. Përmes iniciativave të tilla, projekti RiverClean vazhdon të kultivojë një brez të ri mbrojtësish të mjedisit, të përkushtuar për të siguruar që lumenjtë, bregdetet dhe ekosistemet detare të Shqipërisë të mbeten të gjallë, të shëndetshëm dhe të lirë nga ndotja plastike.
